|
|
Yunanlı gökbilimci, filozof ve matematikçi. Büyük bir gezgindi;
Babil ve Mısır'dan cebir ve
geometrinin öğelerini getirdiği sanılmaktadır. Thales açıları büyüklük olarak
değil de, belli bir biçimi olan şekiller olarak ele alıyordu; açıların, ait
oldukları üçgenlerle ilişkileri üstüne bazı bilgiler ve ters açıların eşit olduğuna
ilişkin açıklama ona mal edilmektedir. Bir cismin yüksekliğini, gölgesinden
yararlanarak belirlediği ve bir geminin kıyıya uzaklığının nasıl
ölçülebileceğini gösterdiği sanılmaktadır. Ününü, büyük olasılıkla 585'teki
Güneş tutulmasını önceden haber vermesine borçludur. Thales'e büyük ün
kazandıran bu olay Babiller tarafından bilinmekte idi. Burada önemli olan,
tutulma olayının kendisi değil, haber verenin bu bilgiyi aldığı kaynaktır.
Gerçekte: Thales' in bu bilgiyi eski Mısır ve Mezopotamya'dan elde ettiğinde
bütün kaynaklar birleşmektedir. Matematikte kurucu addedilmesine sebep olan
bilgileri de şunlardı. Bir dairenin içine üçgen çizme probleminin çözümü,
cisimlerin gölgesi yardımıyla yüksekliğinin hesabı, üçgenlerin kenarları ile
ilgili bağıntılar ters açıların eşitliği konusu, küresel üçgenlerin bazı
özellikleri eşkenar üçgenlerin taban açılarının eşitliği teoremi.
Thales'e
atfedilen ve bilimlerde kurucu unvanını almasına sebep olan bu bilgiler,
Thales'ten 2000 yıl kadar önceleri Eski Mısırlılar ve Mezopotamya'lılar
tarafından bilinmekte idi. Thales, eski Mısır ve Babil'e yaptığı birçok
seyahatleri sırasında, buralarda eski dönemlerin bilim ve tekniklerini dönemin
bilginlerinden (kahin, katip, rahip) öğrenmiştir. Bu ilk medeniyetlerin, eski
imparatorluk dönemlerinden öğrenmiş ve bu suretle Grek felsefesinin, geometri
ve astronomisinin gelişmesine ilk çıkış noktası olarak temel kavramlar
edinmiştir. Ülkemizde, diğer antik dönem bilginleri ne olduğu gibi Thales' e
mümtaziyet ve ebedilik verilmesine sebep, Batılı kaynakların yayınlarıdır.
Değişik bir ifade ile bilgilerimizin noksan olduğu dönemlerin damgasını taşır.
Bize göre:Thales'in bilim tarihindeki yeri ile ilgili gerçekleri şu şekilde
özetlemek mümkündür. Thales, ilk medeniyetlerin beşiği olan eski Mısır
bölgesini uzun yıllar dolaşmıştır. Kaynaklardan bazıları Thales'in Babil
bölgesine kadar gittiğini yazar. Thales eski Mısır ve Mezopotamya'ya yaptığı bu
geziler sırasında matematik, astronomi ve fiziğin temel bilgilerini öğrenerek
Atina'ya döndü. Bugün için "saçma" olan şu görüşler de Thales'e
aittir: "Yeryüzü, suyun üstündedir ve suyun üstünde tahta parçası gibi
durur, dalgalanır.", "Kehribar da cisimleri çektiği için ruha
sahiptir."
