SABİT BİN
KURRA
Newton'dan çok önce diferansiyel
hesabını keşfeden bilgin:
Sabit bin Kurra dünyanın çapını doğru
olarak hesaplayan ilk islam bilginlerindendir.
O aynı zamanda 2 meridyen arasını da doğru olarak bulmuştur.
9.Yüzyılın büyük astronomi bilginlerindendir. Çağında yaptığı
keşif ve buluşlarla ün salan bilgin, Halife Me'mun tarafından dünyanın
yarıçapını ölçmekle Görevlendirilmiştir. Dünyanın çevresini 360 meridyene
bölerek ekvatorun uzunluğunu hesaplamıştır.ve dünyanın yarıçapını bulmuştur.
Bu ölçmeyi İskenderiye Ekolünden olan Eratoshenes'ten sonra ilmî
hesaplara dayanarak ilk defa yapan Sabit bin Kurra'dır. Onun ve diğer Müslüman
bilginlerin ortaya koyduğu ölçümler sonraki senelerde Endülüs yoluyla Avrupa'ya
geçmiştir. r.
Kristof Kolomb gibi kaşifler bunlardan faydalanarak yollarını
bulmuşlardır. Dünyanın küre biçiminde olduğunu, belli boyutları bulunduğunu
anlamışlardır. Böylece aynı yönde gidildiği takdirde dünyanın öbür ucunda yine
aynı yere varılacağı sonucunu çıkarmışlardı
Sabit bin Kurra bir ara Bağdat'ta bilginlerden kurulu bir hey'ete
başkanlık etti. Burada iki engel arasındaki mesafeyi hesapladı. Bunu hesaplarken kutup yıldızından
faydalandı.
Sabit bin Kurra, yürütüyordu. Sadece astronomide değil, tıpta ve
felsefede de ierlemeler kaydetti. Kamusu'l A'lam'da belirtildiğine göre
matematiğin bir kolu olan calculus'un keşfi ona aittirr. O tefadul denilen
calculusu keşfetmekle bir çok buluşlara yol açmıştır.